Veteraan Mohr over zijn uitzendingen naar Skopje en Pristina

 “Ik ben voor vrede en stabiliteit”

“Ik vind het wel mooi dat ik dit interview mag geven,” zegt veteraan Jeffrey Mohr (1980). Hij formuleert voorzichtig, soms zoekend naar de juiste woorden. Hij denkt veel na over bijna alle facetten van het leven. Over opvoeding, over discipline en doorzettingsvermogen. (Van hem zou de dienstplicht weer ingevoerd mogen worden). En natuurlijk denkt hij nog vaak aan zijn uitzendingen. “Ik vind het erg belangrijk dat iedereen ziet wat militairen doen voor de vrede en stabiliteit in de wereld.”

Als een spons

Jeffrey wilde zich na de middelbare school wel ontwikkelen, maar wist nog niet zo goed hoe. Totdat hij bij het wervings- en selectiebureau van de Koninklijke Landmacht belandde. Hij koos voor de genie. Hij kwam uiteindelijk terecht bij de 102 Constructiecompagnie in Wezep. “Ik was 17 en vond het geweldig. Ik dronk alles in als een spons. Ik leerde doorzetten, discipline, kameraadschap. Het heeft me gevormd.”

In Macedonië vertrouwden ze militairen niet meer

In augustus 1998 werd hij voor 6 maanden uitgezonden naar Macedonië. Milošević had huisgehouden onder de Albanezen in Kosovo. Het Kosovaarse Bevrijdingsleger nam de wapens op tegen de Serviërs. Daarop volgde weer een Servisch offensief. In oktober 1998 werd een akkoord bereikt, maar ook weer geschonden. De internationale gemeenschap wilde ingrijpen. De NAVO dreigde met luchtaanvallen. In dat spanningsveld bouwde Jeffrey met zijn compagnie een kamp op in Skopje. Dat wil zeggen: de ene helft bouwde het kamp op en de andere helft stond op wacht. En andersom. “Het was de bedoeling dat wij contacten maakten met de burgers en voor veiligheid zorgden. We reden door de dorpen om vertrouwen te wekken bij de mensen. Maar de mensen vertrouwden geen enkel militair uniform meer. We moesten ook regelmatig de schuilkelders in.”

“We moesten massagraven openen”

In juli 1999 mocht Jeffrey weer aan de bak. Nu in Pristina, Kosovo. Het land likte zijn wonden en probeerde zich op te richten uit de barre oorlogssituatie. Veteraan Mohr zag wat oorlog met mensen doet. En wat mensen elkaar aandoen. “Wij moesten daar massagraven openen en een mortuarium gereed maken. Dat maakte diepe indruk. Ik kan die beelden nog wel oproepen, maar heb er gelukkig geen trauma’s aan over gehouden. Ik vond een mechanisme om me af te sluiten voor die pijn.” Ook deze uitzending duurde 6 maanden.

Wat heeft het opgeleverd?

Of het allemaal zin heeft gehad? Jeffrey denk lang na. “We hebben Irak gehad en Afghanistan,” mijmert hij. “Wat heeft het ons nu opgeleverd? Wij denken onze waarden en normen te moeten opleggen. Maar het is zo’n andere wereld… Ik ben natuurlijk voor vrede en stabiliteit. Maar ik ben ook voor soevereiniteit waarbij de mensen zelf hun land opbouwen.  Wij repareerden de huizen voor de mensen, maar die gebruikten vervolgens het gerepareerde huis voor hun geiten. Dat vonden ze veel belangrijker.”

Jeffrey Mohr heeft veel geleerd van zijn uitzendingen. Zeker op het gebied van de geopolitiek. Zijn opmerkingen over het nut van de uitzendingen zijn daarom het overwegen waard.

Huib Neven