De kiezels spatten als kogels in het rond

Als metrobestuurder moet veteraan Bas Smeulders (1983) een vaste koers rijden naar een duidelijke bestemming. Daar is een heel leerproces aan vooraf gegaan. Er waren 2 missies naar Afghanistan nodig om hem in het goede spoor van het leven te zetten. “Ik was soms zoekende en dwalende,” zegt hij, “maar de uitzendingen hebben mij volwassen gemaakt.”  Bas is een vlotte verteller. Op vaak relativerende toon laat hij zijn leven voorbijtrekken.

Een mooie uitdaging voor Bas

Op zijn 18e ging hij in dienst. “Ik wilde wel wat van de wereld zien.” Bij de marechaussee kwam hij in eerste instantie niet door de keuring. Later wel, maar de opleiding tot opsporingsambtenaar vond hij bij nader inzien toch niet bij hem passen. Toen een militaire opleiding in Weert. Hij kwam in deadministratieve sector terecht. Eerst in Amsterdam waar hij een begeleidende functie kreeg bij militaire keuringen. “Een mooie uitdaging. Je kan wat betekenen voor de sollicitanten die zenuwachtig naar de keuring komen.”  Nog weer later zien we hem als korporaal logistiek bij de luchtmacht op Gilze Rijen bij het 930 squadron.

De zwarte vlag

En toen was daar ineens de 1e uitzending. “Met een man of 5 werden we op het vliegtuig naar Kandahar in Afghanistan gezet. Er moest een helikopterdetachement verhuisd worden. “Het verblijf waarin we in het kamp gestationeerd werden heette ‘De blaffende hond’. We begrepen al gauw waarom. Naast ons verbleef de hondenbrigade.”

“Wij van de logistiek hebben alle helikopteronderdelen in containers gepakt. Zwaar werk, maar het was er vooral heet. Als de zwarte vlag gehesen was – en dat gebeurde nogal eens – mocht je maar een kwartier achtereen werken, dan een half uur rust.”

Bas zegt veel geleerd te hebben van de uitzending. “Op eigen benen staan, verantwoordelijkheidsgevoel, ja inderdaad, ik ben er volwassen geworden.”

De paden waren levensgevaarlijk

In 2008 volgde een 2e uitzending. Weer naar Afghanistan. Nu naar Tarin Kowt. “Ik kreeg daar het magazijn onder mijn hoede. We voorzagen de monteurs van onderdelen voor de vliegtuigen en helikopters, van schroefje tot propeller. Bovendien begeleidden en controleerden we de Afghaanse konvooien die grind aanvoerden voor de aanleg van paden in het kamp.” Die grindpaden bleken levensgevaarlijk, zo vertelt Bas. Als bij luchtaanvallen de raketten neerkwamen spatten de kiezels als kogels in het rond. “Ik vertel het nu wel laconiek,” zegt hij, “maar ik verzeker je dat het geen pretje was. Ja, ik ben echt bang geweest.”

Ik zet vraagtekens bij de missie

Hoe kijkt Bas terug op zijn uitzendingen naar Afghanistan? “Voor mezelf was het zoals gezegd goed en leerzaam. Maar bij de missie zet ik grote vraagtekens. We hebben geprobeerd onze Westerse normen aan dat land op te leggen. Dat werkt niet. We zijn er naartoe gestuurd met een doel dat nooit gehaald is. Alle mensen die daar zijn gestorven zijn in mijn ogen zinloos gestorven. Dat is mijn mening.”

Toen veteraan Smeulders na zijn 2e missie in Eindhoven landde, stonden familie en vrienden hem met spandoeken op te wachten. Zij zagen een volwassen man uit het vliegtuig stappen.

Huib Neven